یک سالگی حضور ترامپ در کاخ سفید و دمیدن در شیپور ایران هراسی

پایگاه خبری البرزما – دونالد ترامپ در حالی به پایان نخستین سال حضور در کاخ سفید می رسد که راهبرد یک ساله وی در قبال جمهوری اسلامی، دمیدن مستمر در شیپور ایران هراسی بود.چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا در حالی تا چند روز دیگر دومین سال حضور خود در کاخ سفید را آغاز می کند که هنوز نتوانسته است سیاست پایدار و روشنی در مقابل ایران در پیش بگیرد و هر چند به رسم مخالفت با هر آنچه که رئیس جمهوری پیشین انجام داده، سیاست تقایل با ایران را پررنگتر در پیش گرفته اما اقدام های او در این زمینه نه تنها منسجم و مستمر نبوده، بلکه با تناقض هایی نیز همراه بوده است.
تلاش برای بر هم زدن برجام، اعلام آشکار قصد واشنگتن برای تغییر رژیم در ایران و مداخله در خاورمیانه برای تضعیف ایران از مهمترین رویکردهای ریاست جمهوری آمریکا در یک سال گذشته بوده اما تاکنون در هیچ یک از این موارد عملکرد روشنی نداشته است. چه بسیاری از تصمیم ها و اظهار نظرهای او در آمریکا با مخالفت کنگره و حتی اعضای دولت مواجه شده و بسیاری دیگر از تصمیم های او نیز با موانع قانونی روبرو بوده است.
مجله اینترنتی وکس (VOX) با اشاره به ناتمام ماندن بسیاری از سیاست های ترامپ در قبال ایران در سال 2017، این موضوع را مثبت ارزیابی کرده و نوشت ‘کنگره با ترامپ در تشدید تحریم ها و بر هم زدن برجام همکاری نکرد’. تحلیلگران وکس این موضوع را در کنار جنگ علیه کره شمالی و جنگ تجاری با چین قرار می دهند و از زبان منتقدان سیاست های ترامپ ابراز امیدواری می کنند که اینها تنها تهدیدهای توخالی از سوی رییس جمهوری تازه کار آمریکا باشد.
در میان تمام اظهار نظرهای ترامپ که تنها در حد حرف باقی ماند تنها موضع رسمی رئیس جمهوری آمریکا زمانی مطرح شد که کاخ سفید استراتژی سالانه امنیت ملی آمریکا را منتشر کرد.
ترامپ در تازه ترین اقدام رسمی خود به عنوان رئیس جمهوری آمریکا به رسم هر سال، استراتژی امنیت ملی دولتش را منتشر کرد اما با وجود اعلان های قبلی و سخنرانی، در این استراتژی نیز به جز کلی گویی سیاست مشخصی در مورد ایران در نظر گرفته نشده است.
او پیش از انتشار سند استراتژی امنیت ملی آمریکا، در یک سخنرانی در سازمان ملل به بیان دیگاه های اساسی آمریکا در مورد ایران پرداخت اما به گفته تحلیلگران، این سخنرانی فاقد یک راهبرد دقیق بود و او به جای ارائه یک استراتژی مشخص، بر لفاظی ها و توهین هایی تکیه کرد که ایرانیان را از هر طیف سیاسی به واکنش برانگیخت.
استراتژی امنیت ملی آمریکا سندی است که هر سال توسط دولت در مورد منافع و اهداف این کشور در سطح بین‌الملل و مسائلی که برای امنیت ملی ایالات متحده اهمیت دارند، منتشر می‌شود و بیانگر اهداف راهبردی دولت وقت آمریکاست.
این سند تعیین کننده اقدامات بعدی دولت آمریکا و وظیفه دستگاه های مختلف است. جرج دبلیو بوش نیز چند ماه پس از انتشار سند ملی آمریکا در سال 2002 به عراق حمله کرد اما سندی که توسط ترامپ و کابینه اش تهیه شده، بیشتر بر امنیت اقتصادی آمریکا به عنوان امنیت ملی اشاره کرده و تاکید چندانی بر استراتژی در مقابل ایران ندارد.
به گزارش رویترز، این استراتژی جدید شامل سه هدف کلیدی است: تشدید نظارت بر توافق هسته‌ای بگونه‌ای که دستیابی ایران به یک سلاح را سخت‌تر می‌کند، رسیدگی به برنامه موشکی بالستیک ایران و مقابله با فعالیت‌های ایران که واشنگتن می‌گوید به بی‌ثباتی در خاورمیانه منجرمی‌شود.
علاوه بر سند امنیت ملی آمریکا که راهبردهای اساسی این کشور را در قبال دیگر کشورها مشخص می کند، ترامپ از پیش از رسیدن به قدرت موضع منفی خود را در مورد ایران ابراز کرده بود. او نخستین رئیس دولت آمریکاست که بصراحت از میل به تغییر رژیم ایران سخن می گوید. رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا تیرماه امسال در سخنانی در مجلس سنای آمریکا اعلام کرد که سیاست دولت آمریکا حمایت از انتقال مسالمت آمیز قدرت در ایران است، اما اعلام تیلرسون برای تغییر رژیم در تهران، نقض قوانین بین‌المللی و معاهده 1981 ایران و آمریکاست که در آن آمریکا به عدم مداخله در امور داخلی ایران متعهد شده است.
در چند روز گذشته نیز در جریان اعتراض های خیابانی برخی مردم ایران به شرایط اقتصادی، ترامپ بارها در توییت هایی از این اعتراض ها حمایت کرده و آمریکا را در کنار مردم ایران دانسته است.
اما سیاست ترامپ در این زمینه نیز نه تنها خلاف با قوانین بین المللی است بلکه در داخل آمریکا نیز مخالفت های زیادی را به همراه داشته است.
از جمله اینکه سوزان رایس مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از مداخله‌های دونالد ترامپ در ماجرای برخی اعتراضات در ایران انتقاد کرد و از وی خواست خاموشی پیشه کند.
همچنین مجله تایمز نیز در تحلیلی نوشت: اما آقای ترامپ بهتر است ساکت باشد و هیچ کاری انجام ندهد، چرا که حمایت او از معترضان در ایران بیشتر کار را خراب می‌کند تا اینکه به این روند کمک کند. زیرا مردم ایران پشتیبانی رئیس جمهوری را نمی‌خواهند که مانع بهبود وضع اقتصادیشان پس از اجرای برجام شده است و آنها را به خاک آمریکا راه نمی دهد.
اظهارات ترامپ در مورد اعتراض های مردمی ایران با واکنش رئیس جمهوری و دیگر از مقامات کشورمان همراه بوده است. حسن روحانی رئیس جمهوری منتخب ایران در واکنش به توثیت های ترامپ در جلسه هیات دولت گفت: این آقایی که امروز در آمریکا می‌خواهد با مردم ما همدردی کند، یادش رفته که چند ماه پیش ملت ایران را تروریست نامید؛ این آدمی که سر تا پایش علیه ملت ایران است، حق ندارد برای مردم ایران دلسوزی کند.
بهرام قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران نیز دولت ترامپ را در راس بدخواهان مردم ایران خواند. او گفت: مردم ایران بزرگترین پشتوانه امنیت و پیشرفت کشورشان هستند و حضور فعال آحاد ملت در نظارت و نقد دستگاه‌های اداره کشور ضامن شکوفایی و بالندگی کشور و انقلاب اسلامی است و حضور هوشمندانه همین مردم مهمترین عامل مقاومت در برابر بدخواهان کشور و مردم است که دولت آقای ترامپ ثابت کرده در راس این بدخواهان قرار دارد.
همانطور که در استراتژی امنیت ملی آمریکا اشاره شده است، کره شمالی یکی از تنگناهای جدی برای آمریکا به شمار می رود که سیاست خارجی آمریکا را با ایران نیز تحت تاثیر قرار داده است. یکی از دلایلی که نمایندگان کنگره و وزیر امور خارجه آمریکا با برهم زدن برجام بشدت مخالفت می کنند، تاثیر چنین اقدامی بر مذاکرات در حال جریان آمریکا با کره شمالی است.
همانطور که تحلیلگر مجله هافینگتون پست می نویسد: پیام برخورد ترامپ با توافق هسته ای ایران به کره شمالی این است که واشنگتن قابل اعتماد نیست.
ترامپ چندی پیش از انتشار استراتژی امنیت ملی آمریکا در یک سخنرانی تند در سازمان ملل از کره شمالی و ایران به عنوان کشورهای سرکش نام برد و توافق هسته‌ای را با ایران شرم آور و یکی از بدترین توافق هایی دانست که ایالات متحده تا حال در آن وارد شده است.
وی بر ضرورت ادامه فشارها بر کره شمالی تاکید و از چین و روسیه برای همکاری در تصویب تحریم‌ها در شورای امنیت تشکرکرد و خواستار افزایش فشارها تا منزوی شدن و تغییر روش کره شمالی شد.
اگر چه ممکن است اکثریت کنگره با مانع تراشی برای جلوگیری از رسیدن ایران به منافع برجام متفق باشند، اما با هر دو گزینه خروج آمریکا از برجام واقدام نظامی علیه کره شمالی هم مخالفند.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز با هر دو گزینه خروج از برجام و حمله نظامی به کره شمالی مخالف است اما به گفته حسین موسویان معاون پیشین دبیر شورای عالی امنیت ملی و پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا برای لابی تل آویو-ریاض-ابوظبی، موضوع ایران اولویت دارد و لذا شدیدا کاخ سفید را تشویق به گزینه خروج از برجام می کنند.
با وجود همه این کشمکش ها برخی تحلیلگران، سیاست های ترامپ در قبال ایران را محکوم به شکست می دانند. مجله آمریکایی نشنال اینترست می نویسد: استراتژری ترامپ درباره ایران، به دلیل غافل شدن از تضمین‌های معتبر و تمرکز بیش از حد روی تهدیدات، شکست می‌خورد.
این مجله با بیان اینکه ترامپ اما نشان داده که حتی اگر ایران امتیازهای بیشتری بدهد، توافق را لغو می‌کند، تاکید کرد: تهدید بدون تضمین معتبر، فقط قلدری است و نباید انتظار داشت که موفق شود.
موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا نیز معتقد است: سابقه چند دهه سیاست دوگانه فشار و دیپلماسی آمریکا حاکی از شکست آن است.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در دوران اوباما در مقاله ای در واشنگتن پست اذعان کرده که آمریکا به همراه سایر قدرت های جهانی، شدیدترین تحریم ها را علیه ایران اعمال کردند اما ایران در پاسخ، ظرفیت غنی سازی خود را تا حدی افزایش داد که به ذخیره ساخت 10 تا 12 بمب هسته ای دست یافت.
هر چند سیاست های آمریکا برای اعمال فشار بیشتر روی ایران، از بین بردن دستاورد بزرگ توافق هسته ای و تضعیف کردن جایگاه ایران در خاورمیانه تاکنون بی نتیجه مانده است اما بطور قطع ترامپ در سال دوم ریاست جمهوری اقدام های تازه ای را در جهت سیاست های تقابل با ایران در پیش خواهد گرفت.